Қазақтық ұлы педагог-ағартушысы

Кел, балалар, оқылық ,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық..
Істің болар қайыры
Бастасаңыз алдалап,
Оқымаған жүреді
Қараңғыны қармалап.
Кел, балалар, оқылық,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық..
Оқысаңыз , балалар,
Шамнан шырақ жағылар,
Тілегенің алдыңнан
Іздемей-ақ табылар.
Ы. Алтынсарин

4 ақпанда №5 Б.Момышұлы атындағы орта мектепте мектептің кітапханашылары Ыбырай Алтынсариннің туғанына 180 жыл толуына арналған «Қазақтық ұлы педагог-ағартушысы» тақырыбында кітап көрмесін ұйымдастырды ( 2.11.1841-30.06.1889), мұғалім, қазақ ағартушысы және гуманист, балалар жазушысы, қазақ әліпбиін жасаушы.

Алтынсарин Ыбырай 1841 жылы 2 қарашада Қостанай облысының Затобольск ауданында дүниеге келген. 1857-1859 жж. әскери сержант майоры Балғожидің іс жүргізушісі, 1959 жылдан бастап Орынбор облыстық үкіметінде аудармашы болып жұмыс істеді. Өзін-өзі тәрбиелеумен айналысқан Ыбырай әлемдік әдебиет классиктері – Шекспир, Гете, Байрон, Пушкин, Лермонтов, Навои, Фердоуси және басқалардың шығармаларын зерттеді.1860 жылы ол Торғайға көшіп келіп, орыс тілі мұғалімі болып тағайындалды. Оның тікелей қатысуымен 1864 жылы онда қазақ балаларына арналған бастауыш мектеп ашылды. Осы сәттен бастап Ы.Алтынсариннің ағартушылық және педагогикалық қызметі басталады. 1868 жылдан 1874 жылға дейін Ы.Алтынсарин Торғай әкімшілігінің кеңсе қызметкері болды, ұзақ уақыт бойы округ судьясы, аудан басшысының көмекшісі болып жұмыс істеді.Ы.Алтынсариннің күш-жігерінің арқасында қазақ даласында білім беру кең өріс алды. Оның бастамасымен және өзі жинаған қаражат бойынша 1884 жылы Торғай, Илецкая қорғау, Ырғыз, Николаевск, Актөбеде волосттық мектептер ашылды, ал 1887 жылы Ы.Алтынсарин Ырғызда алғашқы әйелдер мектебінің ашылуына қол жеткізді. Сонымен бірге Алтынсариннің тікелей қатысуымен Орск қаласында мұғалімдер семинариясы және Торғай қаласында кәсіптік-техникалық училище ашылды. Ы.Алтынсариннің орыс графикасы негізінде қазақ тілінде оқулықтар, алфавит және жазба жасауда үлкен үлесі бар. Сонымен қатар, Ы.Алтынсарин қазақ мектептеріне арналған орыс тіліндегі оқулықтарды жасауға қатысты. Ы.Алтынсарин жазған және баспадан шығарған кітаптарға: «Қазақ оқырманы», «Қырғыздарға орыс тілін үйретудің бастапқы нұсқауы» және «Мактубат» («Оқырман») кіреді.Ы.Алтынсарин бай шығармашылық мұра қалдырды: лирикалық өлеңдер, қазақ даласының табиғаты және оның сансыз байлығы туралы әңгімелер, сол кездегі өмірдің әртүрлі жақтары туралы публицистикалық жазбалар. Бұл этнография тақырыбындағы очерктер және экономикалық, әлеуметтік-саяси мәселелерге арналған жазбалар.